Bron: Artikel uit TROUW d.d. 29 augustus door Rianne Oosterom

Psychologen voelen zich door de financiering gedwongen patiënten in een hokje te stoppen waar ze niet altijd in passen.

Psychologen geven de manier waarop de geestelijke gezondheidszorg wordt gefinancierd een zware onvoldoende. De zinvolheid van het systeem waarin zorgverzekeraars een vaste prijs per diagnose en bijbehorende behandeling betalen, krijgt van hen een 2,9 op een schaal van 10. Dat blijkt uit een enquête waarin 680 psychologen hebben gereageerd, uitgevoerd door bestuur- en organisatiekundige Rosanna Nagtegaal aan de Universiteit Utrecht.

Het onderzoek komt op een moment dat door het hele land budgetafspraken tussen GGZ-instellingen en verzekeraars knellen. Emergis, een grote GGZ-aanbieder in Zeeland, kondigde gisteren in deze krant een behandelstop af, als zorgverzekeraars voor oktober niet over de brug komen met extra geld. De instelling betaalt nu zorg aan patiënten uit eigen zak.

In een diagnosehokje

Zorgverzekeraars kopen sinds 2006 ieder jaar zorg in bij GGZ-instellingen. Dat doen zij op basis van een schatting van het aantal Diagnose Behandel Combinaties, kortweg DBC’s, van het jaar ervoor. Als een erg sombere patiënt bij een instelling aanklopt, krijgt hij waarschijnlijk de diagnose depressie. Daarvoor doorloopt hij een standaard behandeling, waaraan een vast prijskaartje hangt.

De psychologen die aan Nagtegaals onderzoek meededen vinden dat dit financieringssysteem hun autonomie ondermijnt. Omdat enkel standaard DBC’s worden vergoed, wordt de behandelaar gedwongen een patiënt in een diagnosehokje te plaatsen. Terwijl hij er soms niet zeker van is of die daar wel precies in past.

Ook ergeren de psychologen zich aan ‘overbodige bureaucratie’ die het gevolg is van de standaard behandelcombinaties. Zij beoordelen de efficiëntie van het financieringssysteem met een 3. Op de vraag of het systeem vertraging veroorzaakt in hun werk, geven psychologen 7,4 punten van de 10. Door die vertragingen is de werkdruk hoog, blijkt uit de enquête.

We gaan in de toekomst verder onderzoeken of deze gedachte breder leeft, bijvoorbeeld onder psychiaters

Nagtegaal: “De psychologen die aan het onderzoek meededen, voelen zich gefrustreerd. Het is belangrijk om uit te zoeken of hun perceptie met de werkelijkheid strookt. Het is zorgelijk hoe ontevreden ze zijn, vind ik. Dat heeft effect op hoe zij hun werk doen.”

Ontevreden psychologen

De bestuurskundige zette de enquête uit onder bijna 10.000 psychologen die lid zijn van het Nederlands Instituut voor Psychologen. Ze erkent het gevaar dat vooral de psychologen die ontevreden zijn, de enquête hebben ingevuld. “Daarom zie ik dit onderzoek vooral als een verkenning”, zegt Nagtegaal.

De uitkomsten zijn volgens haar niet zomaar door te trekken naar alle psychologen. “We gaan in de toekomst verder onderzoeken of deze gedachte breder leeft, bijvoorbeeld onder psychiaters.” Het aantal psychologen dat in het Nederlandse beroepenregister staat geregistreerd ligt rond 14.000.

Het onderzoek van Nagtegaal komt wel overeen met een onderzoek dat universitair docent Lars Tummers in 2011 uitvoerde onder psychologen én psychiaters. Ook daar scoorde het huidige financieringssysteem slecht en kreeg het zware onvoldoendes. In Nagtegaals enquête zijn de cijfers nóg lager.

Van de psychologen die meededen aan haar enquête werkt ruim 40 procent in een ggz-instelling. Een bijna even grote groep is vrijgevestigd psycholoog. Het grootste deel van de behandelaren toont ‘passieve weerstand’ jegens het systeem, blijkt uit de enquête.

“Dit is geen nieuw geluid”, laat een woordvoerder van belangenvereniging Zorgverzekeraars Nederland weten in een reactie. “Het klinkt alsof psychologen de enigen zijn die iets mogen zeggen over de kwaliteit van behandelingen. Zorgverzekeraars moeten dat ook kunnen, omdat wij ervoor zijn om de zorgkosten te beheersen. Zo is het systeem nu eenmaal ingericht.”