Zelfsturende teams zijn sterk in opmars. De theorie hierachter is, dat in een chaotisch systeem spontaan structuren ontstaan (zelforganisatie). Uitgangspunt hierbij is dat niemand doelbewust structuren in een systeem aanbrengt. Een voorbeeld is het spontaan ontstaan van orde, wanneer je een doos met kleine en grote ballen door elkaar schudt. De kleine ballen komen uiteindelijk onderaan te liggen. Een willekeurige handeling (het schudden) brengt orde in wanorde. Maar om nu de hele tijd een team door elkaar te gaan staan schudden….

We hebben zelforganisatie vertaald naar menselijke interacties binnen een team en de hiërarchische structuren opgeheven. Daarna zijn we gaan wachten we op de spontaan te ontstane structuur! Immers, door het schrappen van de hiërarchische structuren zal iedereen zich vanzelf ontplooien en tot grote hoogten stijgen en zijn eigen werk bedenken en ontdekken en vormgeven en etc…. En toch werkt dit meestal niet. Of niet goed. Waarom eigenlijk? Omdat we twee dingen op één hoop gooien en een knoeperd van een denkfout maken!

Zo vegen we hiërarchie en structuur op één hoop, maar het zijn twee totaal verschillende dingen. Een goed functionerend team heeft geen vastgelegde hiërarchie nodig. Immers, wanneer mensen goed op elkaar ingespeeld zijn zal de hiërarchie afhangen van het moment. Hiërarchie speelt dan geen formele rol, maar is slechts een tijdelijke, pragmatische, afspraak tussen mensen om een proces overzichtelijk en bestuurbaar te houden. Niet meer, maar ook niet minder.

Maar een samenwerkende groep mensen heeft wel structuur nodig. Anders krijg je een Soek. Erg leuk en pittoresk op vakantie in Istanbul, maar vreselijk omslachtig, onduidelijk en vooral inefficiënt binnen een samenwerking. Iedereen doet maar wat en vertrouwt er op dat het aan het einde wel goed komt.

Maar iedereen die wel eens in zo’n Soek is geweest, weet dat je permanent op je hoede moet zijn, want je wordt genaaid waar je bijstaat. Iedereen is met zijn eigen dingetje bezig en er ontstaat geen samenhang. Laat staan overzicht op proces en resultaat.

De knoeperd van een denkfout is dat menselijke samenwerking in eerste aanleg blanco is, zonder intentie en doel. Dat orde en richting vanzelf ontstaat door interactie met anderen. Maar de mens is op zijn minst een autonoom opererend systeem met eigen wensen, behoeften, verlangens. En brengt ook eigen ideeën, opvattingen en ervaringen mee. Een mens is geen homogene, slechts in grootte van anderen verschillende, bal. Ordening uit chaos ontstaat niet spontaan uit heterogene entiteiten zoals de mens. En zeker niet wanneer die zelf kunnen denken en ideeën genereren die afwijken van anderen. Dat onze wereld er uit ziet zoals hij is komt nu juist omdat we zo van elkaar afwijken!

Zijn zelfsturende teams dan een onmogelijkheid? Nee, zeker niet! Maar er zijn wel een paar spelregels:

• Weet wat je wil met het team. Welk product leveren we en aan wie, hoe gaan we dat doen en met wie, waar moet het aan voldoen, wat lossen we er mee op, voor wie doen we het, welke structuur hebben we daar voor nodig.
• Wees duidelijk en concreet. Anders ben je alleen maar bezig kretologie uit te wisselen.
• Weet met wie je dit gaat doen.
• Ken de capaciteiten en talenten binnen het team. Niet iedereen kan zichzelf goed aansturen of heeft inzicht in de processen om zich heen. Dat is niet erg, maar het is wel handig om te weten.
• Maak duidelijke taakstellingen voor iedereen.
• Accepteer wisselende hiërarchie en leiderschap.
• Leer elkaars kwaliteiten en interesses kennen.
• Deel je kennis!
• Ontsluit de kennis van anderen.
• En vooral: BRENG STRUCTUUR AAN!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Wanneer je deze zaken goed regelt met elkaar, had je gewild dat je al veel eerder met zelfsturende teams was begonnen. Regel je het niet goed, wordt het een zootje!

Meer weten? Voor een lekkere bak koffie komen we graag langs!