Iedereen heeft af en toe stress, dat hoort bij het leven en is normaal gesproken geen probleem. Wanneer je echter teveel stress hebt, kun je overspannen raken en op weg zijn naar een burn-out.

Ondanks dat iedereen een burn-out anders ervaart, lijken er in het proces toch een aantal overeenkomsten te zitten. De volgende fasen lijken bij iedereen die stress ervaart in meer of mindere mate voor te komen. Deze fasen zijn bij iedereen verschillend en kunnen allemaal van een paar weken tot een paar maanden en soms wel een jaar duren.

Door je bewust te maken van deze fasen hopen we je wat steun te bieden. Een burn-out is een proces met heel veel impact, wanneer je weet dat bepaalde zaken ‘normaal’ zijn en erbij horen, verlicht dit misschien de mentale stress die een burn-out geeft.

1. Stress

In deze fase is er nog niets aan de hand. Situaties van stress wisselen zich af met fasen van ontspanning. De stress zorgt ervoor dat de bloeddruk omhoog gaat en de hartslag stijgt. Je functioneert optimaal en haalt het maximale uit jezelf! Het lichaam herstelt zich volledig in de fasen van ontspanning.

Wanneer de stress iets te lang duurt, geeft het lichaam subtiele symptomen. Deze symptomen beperken zich tot lichte hoofdpijn, stemmingswisselingen, een opgejaagd gevoel en zo nu en dan wellicht een slechte nacht. Voor de meesten van ons is het onvermijdelijk dat je vaak in deze fase terechtkomt. Wanneer het herstel echter regelmatig en volledig plaatsvindt zal je hier niet overspannen van raken.

2. Chronische stress

De stress neemt de overhand en ontspanning blijft uit. De momenten van ontspanning zijn zeker aanwezig, maar zijn te kort om weer volledig te herstellen. Na je vakantie voel je je weer topfit, maar na enkele dagen val je weer terug in hetzelfde patroon. Doordat het lichaam zeer sterk is en de klachten nog gering, kun je meestal gewoon door gaan. Vermoedelijk ben je je niet bewust van het probleem en functioneer je voor je gevoel heel erg goed. Deze fase kan enkele maanden tot enkele jaren aanhouden zonder overspannen te raken. Afhankelijk van je lichamelijke en geestelijke reserves.

3. Overspannen

Je bent overspannen. De energie in je lichaam begint op te raken. De hoge cortisol-waarden beginnen hun tol te eisen. Je dagelijkse belastbaarheid neemt af, je krijgt moeite om al je activiteiten naar tevredenheid uit te voeren en lichamelijke klachten nemen toe. Allerlei symptomen kunnen nu de kop opsteken:

psychische symptomen

• Concentratieproblemen
• Angst- en paniekklachten
• Geheugenproblemen
• Stemmingswisselingen
• Neerslachtig
• Opgejaagd gevoel
• Nergens zin in hebben
• Neiging tot verslaving
• Verward
• Gevoelig voor prikkels
• Piekeren

lichamelijke symptomen

• Vermoeidheid
• Slapeloosheid
• Gevoel van uitputting
• Pijn in de spieren (tintelingen)
• Nek- en schouderpijn
• Buikspanning
• Snelle ademhaling
• Hoofdpijn
• Beperkt zicht
• Oorsuizen
• Darmproblemen
• Snelle hartslag
• Verhoogde bloeddruk
• Koud

In deze fase moet je structurele veranderingen in je gedrag aanbrengen om de dagelijkse stress te verminderen. Het is belangrijk om te weten dat je dit niet alleen hoeft te doen! Zoek hulp bij een psycholoog, een ARBO-arts of lees relevante boeken. Uit onderzoek is gebleken dat een online cursus ook effectief kan zijn.

Bron: Stressplein
Afbeelding: Toos & Henk [Paul Kusters]